Σάββατο 30 Ιανουαρίου 2016

1983 - Η Εκκλησιαστική Χορωδία και η Φιλαρμονική Κυνοπιαστών, σε εκπομπή της ΕΡΤ




Ένα εξαιρετικό ντοκουμέντο για τη μουσική παράδοση της Κέρκυρας αναρτήθηκε στο YOUTUBE, με θέμα τις μπάντες του νησιού, όπως αυτές καταγράφηκαν και παρουσιάστηκαν σε εκπομπή της τηλεόρασης της ΕΡΤ, το 1983.
Στο σχετικό βίντεο περιλαμβάνεται και κάτι που θα ενδιαφέρει ιδιαίτερα τους Κυνοπιαστινούς.
Από το λεπτό 18.30 του βίντεο, προβάλλονται εντυπωσιακά πλάνα από την Εκκλησιαστική Χορωδία της Υ.Θ. Ελεούσας Κυνοπιαστών την οποία διευθύνει ο μακαρίτης πρωτοψάλτης Γιώργος Κ. Μάζης και τη Φιλαρμονική Κυνοπιαστών την οποία διευθύνει ο αξέχαστος αρχιμουσικός Γιώργος Αρκούδης, την ημέρα των Θεοφανείων του 1983.
Η ανάρτηση του βίντεο έγινε από την ΤΕΤΡΑΦΩΝΙΑ, του Αλέκου Κοντού.



 

Σάββατο 16 Ιανουαρίου 2016

Ο άγνωστος ναός της Αγίας Μαρίνας στους Κυνοπιάστες

Περί τση Κέρκυρας το ανάγνωσμα: Ο άγνωστος ναός της Αγίας Μαρίνας στους Κυνοπιάστες:
Ο Γεράσιμος Δημουλάς μας αποκαλύπτει έναν ξεχασμένο ναό των Κυνοπιαστών.
Το άρθρο του δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Η Κέρκυρα Σήμερα" Αρ. Φύλλου 5449 της 30.12.2015,   και αναφέρει τα εξής:

Το νησί της Κέρκυρας στη μακραίωνη ιστορία του έχει να επιδείξει πολλούς και σπουδαίους ναούς οι οποίοι άφησαν ανεξίτηλα τα αποτυπώματά τους στο διάβα της ιστορίας, άλλοι συνεχίζουν ακέραιοι τη λειτουργία τους άλλοι στέκουν ερειπωμένοι, άλλοι αφανίστηκαν ολότελα. 
Εννέα μόλις χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης της Κέρκυρας βρίσκεται το παραδοσιακό χωριό  Κυνοπιάστες γνωστό στις αρχειακές πηγές ήδη από το έτος 1340.
 Όπως χάνονται στα βάθη του χρόνου τα πρώτα βήματα του χωριού, έτσι απροσδιόριστη είναι και η ηλικία των παλαιότερων εκκλησιών του, όπως του Αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου, ο οποίος βρίσκεται κοντά στο κέντρο του χωριού και ο οποίος ως δεύτερη μονή είχε την εικόνα της Αγίας Μαρίνας, η οποία μετά από κάποιο διάστημα απουσίας, επανατοποθετήθηκε στη θέση της, λες και κάποια αόρατη δύναμη το όριζε. 
Ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, ενοριακός σήμερα, παλαιότερα συναδελφικός των οικογενειών Σκιαδόπουλου, Μαζαράκη και Γιαννιώτη, όπως όλα τα κτιστά, έτσι και αυτός, ήλθε η ώρα το έτος 1902, της εκ βάθρων ανακαίνισής του με δαπάνες του οσιότατου Αγιορείτη μοναχού Άνθιμου Μαζαράκη και την αρωγή της κοινότητος του χωριού. Ο ναός ήδη τον 16ο αιώνα αναφέρεται σε νοταρικές πηγές να διαθέτει νάρθηκα αλλά και μάνδρα που περιέκλειε το ναό και πιθανότατα το κελί του ιερέα. 
Αυτά για τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. 
Αναφορικά με τον ναό της Αγίας Μαρίνας, η πρώτη έμμεση προφορική μαρτυρία της ύπαρξης του προέρχεται από τους μεγαλύτερους σε ηλικία κατοίκους του χωριού οι οποίοι είτε άκουσαν είτε είδαν, ότι προπολεμικά στο εξωτερικό μέρος του βόρειου τοίχου του ναού του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου υπήρχε τοιχογραφία της Αγίας Μαρίνας. 
Μια τοιχογραφία στο εξωτερικό ενός ναού μπορεί να μην σημαίνει τίποτα, μπορεί όμως σε περίπτωση δύο συγκόλλητων ναών, η προς βορρά εξωτερική τοιχογραφία του ενός ναού να είναι η εσωτερική τοιχογραφία του άλλου ναού, άλλωστε πέφτει στο σημείο της εφέστιας (προσκυνηματικής) εικόνας. Αυτό δεν είναι σπάνιο την Βενετική περίοδο στα λεγόμενα δικλήσια, όπου υπήρχαν δύο ναοί συγκόλλητοι με κοινή μεσοτοιχία. 
Δυστυχώς δεν έχει μείνει στη μνήμη των κατοίκων η ύπαρξη του ναού της Αγίας Μαρίνας, ούτε καν σαν προφορική παράδοση. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τις  αρχειακές πηγές, έτσι, γνωρίζουμε πως στις 27 Μαρτίου 1718 ο Μέγας Πρωτοπαπάς Σπυρίδων Βούλγαρης ο Α’ αφού επιθεώρησε τους ναούς του χωριού δίνοντας σχετικές οδηγίες για ελλείψεις, για τον ναό της Αγίας Μαρίνας ζήτησε αόριστα «να φτιασθεί». Φαίνεται ότι η τότε κατάστασή του δεν ήταν η πρέπουσα. Όμως αυτό που ενδιαφέρει είναι πως έτσι τεκμηριώνεται η ύπαρξη του ναού. 
Βόρεια και ανατολική πλευρά Αγίου Ιωάννη Κυνοπιαστών. Πιθανόν σ' αυτό τον χώρο, είτε ξεχωριστός είτε ενωμένος μαζί του, έστεκε ο ναός της Αγίας Μαρίνας.
Θεωρούμε ότι προφανώς κτίστηκε από τους αδελφούς του ναού του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου χωρίς να γνωρίζουμε την αφορμή, ίσως κάποιο τάμα, δυσκολότερο φαίνεται να υπήρχε η Αγία Μαρίνα από την αρχή, δηλαδή από την ίδρυση του ναού του Αγίου Ιωάννη. Στη συνέχεια το 1755 σε κατάλογο ναών ο ναός της Αγίας Μαρίνας καταγράφεται ως μετόχι του Αγίου Ιωάννη. 
     Την ίδια χρονιά γίνεται ινβεντάριο (αναγραφή) των αγαθών (ακίνητα κυρίως που νοικιάζονταν σε αγρολήπτες) της περιουσίας του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, στο οποίο επίσης βεβαιώνεται η ύπαρξη δύο ναών, του «Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και μετόχιον της Αγίας Μαρίνας», μάλιστα στο βιβλίο εσόδων – εξόδων, υπογράφουν οι  «κυβερνίτηδες τον δίο εκλισιόν» οι οποίοι φρόντιζαν κάθε χρόνο και για την εορτή της Αγίας Μαρίνας. Άρα επιβεβαιώνεται και εγγράφως το αυτονόητο, δηλαδή οι κοινοί επίτροποι στους δύο ναούς και η κοινή περιουσία.   
Στην αρχειακή σειρά Έγγραφα Εκκλησιών φ. 323 στα Αρχεία Νομού Κέρκυρας, υπάρχει σχέδιο στο χέρι του αρχειοφύλακα Γεωργίου Κασσιμάτη, που απεικονίζει πρόσοψη, μάλλον του ναού του Αγίου Ιωάννη με προσκολλημένο μικρότερο κτίσμα στα βόρεια του, που δεν αποκλείεται να είναι ο ναός της Αγίας Μαρίνας και μάνδρα στα δυτικά των δύο ναών. Σε κατάλογο ναών το 1820 ο ναός της Αγίας Μαρίνας σημειώνεται κανονικά ως μετόχι του Αγίου Ιωάννη. 
Άγιος Ματθαίος του ομώνυμο χωριού με προσκτισμένο το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου. Πιθανότατα αυτήν την εικόνα παρουσίαζαν ο Άγιος Ιωάννης και η Αγία Μαρίνα Κυνοπιαστών.
Δυστυχώς, δεν έχουμε στη διάθεση μας άλλες πηγές ώστε να παρακολουθήσουμε όλη την πορεία, μέχρι το τέλος του ναού της Αγίας Μαρίνας. Πιθανολογούμε όμως ότι με την εκ βάθρων ανακαίνιση του 1902 ο μικρός ναός της Αγίας Μαρίνας αφανίστηκε ολοσχερώς.
 Γεράσιμος Δημουλάς

Πηγές
- Α.Ν.Κ. Μ.Π. φ. 25, υποφ. 12, 20r.
- Α.Ν.Κ. Αρχείο Θρησκείας 2, φ. 5, Κατάλογος ναών του 1755.
- Α.Ν.Κ. Ε.Ε. φ.323. 
- Σπύρος Καρύδης, Εκκλησιαστικής Γεωγραφία της Κέρκυρας τον 19ο αιώνα.

Τετάρτη 13 Ιανουαρίου 2016

Η "ΓΕΙΤΟΝίΑ" κόβει... μελωδικά την πίτα της, το Σάββατο 16/1, ώρα 7.30 μ.μ. στην αίθουσα της Φιλαρμονικής Κυνοπιαστών

Ο Πολυφωνικός Χορός Κυνοπιαστών "Γειτονία" και η ΕΣΤΙΑ Ιστορίας και Πολιτισμού Κυνοπιαστών, κόβουν... μελωδικά την πίτα του νέου έτους, το Σάββατο 16 Ιανουαρίου 2016, στις 7.30΄ το βράδυ, στην αίθουσα της Φιλαρμονικής Κυνοπιαστών. 
Προσκεκλημένοι, όσοι αγαπούν τη χιλιόχρονη λαϊκή μουσική παράδοση της Κέρκυρας.

Τρίτη 5 Ιανουαρίου 2016

Κοπή της πίτας της Φιλαρμονικής Κυνοπιαστών

Την πρωτοχρονιάτικη πίτα της κόβει στις 7 το βράδυ της Τετάρτης 6 Ιανουαρίου 2016, γιορτής των Θεοφανείων, η Φιλαρμονική Κυνοπιαστών, στην αίθουσα του κοσμικού κέντρου "Γλούπος", στη Μηλιά Κυνοπιαστών.
Στην εκδήλωση προβλέπεται μικρό πρόγραμμα με τη συμμετοχή του προπαιδικού τμήματος και της μπάντας της Φιλαρμονικής, ενώ θα ακολουθήσει καλλιτεχνικό πρόγραμμα από την ορχήστρα του κέντρου και κλήρωση λαχειοφόρου αγοράς της Φιλαρμονικής.
Η διοργάνωση για πρώτη φορά της καθιερωμένης από 35ετίας εκδήλωσης της ημέρας των Θεοφανείων, εκτός του κτηρίου της Φιλαρμονικής γίνεται προκειμένου να συνδυαστούν όροι μεγαλύτερης άνεσης στην παρακολούθηση του μικρού προγράμματος της Φιλαρμονικής και της κοπής της πίτας, με τη δυνατότητα διασκέδασης με φαγητό, ορχήστρα και χορό.
Παράλληλα, και μέσα από την κλήρωση της λαχειοφόρου αγοράς επιδιώκεται η οικονομική στήριξη της Φιλαρμονικής που αποτελεί όρο επιβίωσης, σε μιά περίοδο που δεν υπάρχει άλλος πόρος πέραν αυτού που προκύπτει από τις συνδρομές και εισφορές των μελών και των φίλων της.
Η όποια κριτική λοιπόν στην επιλογή διοργάνωσης της καθιερωμένης εκδήλωσης των Θεοφανείων με διαφορετικό τρόπο σε άλλο χώρο, πρέπει να παίρνει υπόψη της τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Φιλαρμονική Κυνοπιαστών, δυσκολίες που αγγίζουν και αυτή τούτη την επιβίωσή της, 50 χρόνια από την ίδρυσή της.
 

Κερκυραϊκά κάλαντα των Θεοφανείων, από τη 10ετία του 1960

Ένα ακόμη ηχητικό ντοκουμέντο από τη λαϊκή μουσική παράδοση της Κέρκυρας, αποτελούν τα κάλαντα των Θεοφανείων που ηχογραφήθηκαν πριν 50 περίπου χρόνια, με συγκρότημα από το χωριό Κάτω Γαρούνας και περιλαμβάνονται στον δίσκο του Συλλόγου προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής, του ερευνητή και λαογράφου Σίμωνα Καρρά, με τον τίτλο "Τραγούδια από τα Ιόνια Νησιά".
Τους στίχους των καλάντων αποδίδει στην Α' φωνή ο Σταμάτης Καπάδοχας, ψάλτης κατά την κερκυραϊκή ψαλτική, στην Ενορία του Κάτω Γαρούνα και τον συνοδεύει φωνητικό σύνολο του χωριού.
Βιολιά παίζουν οι Μιχάλης Νικ.Σκολαρίκης και Νικόλαος Νικηφ.Σκολαρίκης και κιθάρα ο Γιώργος Μιχ. Σκολαρίκης, όλοι από τον Κάτω Γαρούνα.