Ανακαινισμένη εορτάζει φέτος η εκκλησία του Αγίου Νικολάου των Κυνοπιαστών

Ολοκληρώθηκε το μεγαλύτερο μέρος των εργασιών επέκτασης (καθ’ ύψος και κατά πλάτος) και ανακαίνισης της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου των Κυνοπιαστών και η μνήμη του Αγίου, παραμονή και ανήμερα της γιορτής του, Σαββατοκύριακο 5 και 6 Δεκεμβρίου 2015, γιορτάζεται εκεί, φέτος, πανηγυρικά και με κάθε επισημότητα.
Οι εσωτερικές σκαλωσιές έχουν ήδη απομακρυνθεί, η τοποθέτηση των εικόνων στο τέμπλο ολοκληρώθηκε, ενώ έχουν αγιογραφηθεί η ουρανία της εκκλησίας και η κόγχη του ιερού.

Την αγιογράφηση της εκκλησίας έφερε σε πέρας με εντυπωσιακά αποτελέσματα, ο νεαρός ντόπιος ταλαντούχος, άξιος κάθε επαίνου, αγιογράφος Δημήτρης Τσολάκης.

Όλες οι εργασίες στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου έγιναν με το συνεχές ενδιαφέρον του εφημερίου π. Χρυσόστομου Κουτσούρη και των συνεργατών του στο Εκκλησιαστικό Συμβούλιο, με την οικονομική συνεισφορά – μικρότερη ή μεγαλύτερη – πολλών Κυνοπιαστινών.

Σημειώνεται ότι στο μαρμάρινο τέμπλο επανατοποθετήθηκαν οι παλαιές (του 1775) δεσποτικές εικόνες του Χριστού (φωτο κάτω δεξιά) και της Παναγίας.

Από δω και μπρος, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, η Ενορία θα ρίξει το βάρος στην αποκατάσταση της εκκλησίας της Παναγίας, που οι ανάγκες της είναι μεγάλες, δήλωσε ο εφημέριος π. Χρυσόστομος.
Εκφράζουμε στο σημείο αυτό, την ελπίδα να ενεργοποιηθούν τα παλιά σχέδια της Ενορίας, που προβλέπουν και την απομάκρυνση των παραπηγμάτων από την πίσω πλευρά της. Παραπήγματα που συνιστούν βάναυση κακοποίηση του μνημείου της Εκκλησίας, αλλά και του χωριού συνολικά, καθώς βρίσκονται στο κέντρο του παραδοσιακού οικισμού των Κυνοπιαστών και πρόκειται για προχειροκατασκευές άλλων εποχών, με τσιμεντόλιθους, αλουμινένια και πλαστικά πορτοπαράθυρα και στέγη με φύλλα του καρκινογόνου και απαγορευμένου πλέον, αμιάντου (ελενίτ).

Η ιστορία της εκκλησίας

Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου των Κυνοπιαστών, όπως μαρτυρούν τα στοιχεία των Γενικών Αρχείων Κέρκυρας, υπάρχει τουλάχιστον από τον 15ο αιώνα, ενώ σε σχετικό βιβλίο του ερευνητή και συγγραφέα, Σπύρου Χρ. Καρύδη, για το 16ο αιώνα δεν υπάρχουν πληροφορίες που να φωτίζουν την ιστορία της.

Σε εκκλησιαστικό κατάστιχο του 1635, η εκκλησία αυτή του Αγίου Νικολάου αναφέρεται ως ιδιόκτητη αλλά με ενοριακή χρήση, στα 1753 ως ιδιόκτητη ενώ, στα 1820, καταγράφεται ως συναδελφικός ενοριακός ναός. Στα 1851 επαναλαμβάνεται ο χαρακτηρισμός της ως συναδελφικού ναού με 38 μέλη.

Στα 1753, ο Μέγας Πρωτόπαπας της Κέρκυρας Σπυρίδων Βούλγαρης, με εντολή της Ενετικής Διοίκησης, διενεργεί απογραφή των εκκλησιών της Κέρκυρας και καταγράφει την εκκλησία της Υ.Θ του Αγίου Νικολάου περιγράφοντάς την  ως εξής:

« Ο Αγιος Νικόλαος γιους (κληρονομιά) του παπα Σπύρου Βλασσόπουλου. ΄Εχει μόνον το ταμπερνάκουλον, ποτήριον δισκάριον αστερίσκον στάγγινα, λαβίδα ασημένια, λόγχη ασιμένια, αντιμίνσιον, λειτουργία, εμπόλιαις δύο, τρία καντίλια μπρούτζινα και θυμιατόν μπρούτζινο, δίσκον ξύλινον. Μία μούδα ιερά μεταξωτά με στιχάρι πάνινο. Δεν έχει καντιλιέρηδες, ούτε βιβλία ούτε το κατασάρκη».

Με το όποιο καθεστώς στην ιδιοκτησία και τη λειτουργία της, η εκκλησία αυτή είναι συνδεδεμένη με τις οικογένειες Δαφνή και Αρκούδη των Κυνοπιαστών, καθώς στον περίβολό της υπήρχε κοιμητήριο και γινόταν εκεί ο ενταφιασμός τους, οι δε οικογένειες αυτές κατά τον 18ο και 19ο και 20ο αιώνα, δεν συμμετέχουν στα της διοίκησης των άλλων εκκλησιών του χωριού. Κατά την περίοδο 1926 –27, οι κοινοτικές και εκκλησιαστικές αρχές του χωριού αποφασίζουν την κατάργηση των κοιμητηρίων, τόσο της κεντρικής ενοριακής εκκλησίας της Υ.Θ. Ελεούσας, όσο και του συναδελφικού ναού του Αγίου Ιωάννη και την μετακομιδή των λειψάνων σε έκταση προς τα βόρεια - βορειοδυτικά του ναού του Αγίου Νικολάου, εκεί δηλαδή που βρίσκεται σήμερα το ενιαίο κοιμητήριο των Κυνοπιαστών.

Το πρώτο τμήμα του ωστόσο, στο αριστερό της εισόδου, παραμένει για την αποκλειστική χρήση των οικογενειών Δαφνή και Αρκούδη.

Η πλήρης ανακομιδή των λειψάνων γίνεται στα 1932 και τοποθετούνται σε κενοτάφιο καλυμμένο με πέτρινη πλάκα στην οποία είναι χαραγμένη και η σχετική επιγραφή.

Η επέκταση της εκκλησίας

Εβδομήντα χρόνια μετά, η ενιαία από τις αρχές του 20ου αιώνα, Ενορία του Χωριού, αποφασίζει την επέκταση του ναού του Αγ. Νικολάου κατά πλάτος και καθ’ ύψος.

Κατά την εκσκαφή των θεμελίων της επέκτασης αποκαλύπτεται σειρά παλαιών κεραμοσκεπών τάφων, την ύπαρξη των οποίων αγνοούσαν ακόμη και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία κάτοικοι του χωριού. Κλήθηκαν ειδικοί της Εφορείας Αρχαιοτήτων που αποφάνθηκαν ότι πρόκειται για τάφους της περιόδου της Ενετοκρατίας (1386 – 1797) χωρίς ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Τα έργα επέκτασης του ναού εκτελούνται και οι τάφοι καλύπτονται. Από την παλιά εκκλησία του Αγίου Νικολάου διατηρούνται πλέον μεγάλα τμήματα της πέτρινης τοιχοποιίας, η κόγχη του Ιερού, μερικές εικόνες, ο πέτρινος διάκοσμος της κεντρικής εισόδου, το πανέμορφο πέτρινο καμπαναριό και οι δύο κολώνες με τα σκαλιστά κιονόκρανά τους στην είσοδο του κοιμητηρίου.

Η εκκλησία γιορτάζει στην μνήμη του Αγίου Νικολάου στις 6 Δεκεμβρίου και την παραμονή, στον εσπερινό, διαβάζεται το συναξάρι του Αγίου. Οι πιστοί στις παραδόσεις συγχωριανοί, φτιάχνουν και μοιράζουν "σπερνά" ενώ και οι τηγανίτες* έχουν την τιμητική τους.

Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, είναι συνδεδεμένη στη συνείδηση των κατοίκων του χωριού με την τελευταία τους κατοικία. 
Για την περίπτωση που κάποιον τον καταβάλλουν τα βάσανα της ζωής, επινοήθηκε ο, γνωστός στο χωριό, στίχος:

«΄Αγιε Νικόλα γείτονα, να μ' έπαιρνες να γλύτωνα».

*  Οι τηγανίτες είναι η παλιά τοπική κερκυραϊκή ονομασία, με την αρχαιοελληνική της ρίζα (τηγανίτης άρτος) αυτών που, στην άλλη Ελλάδα, είναι πιο γνωστές με την τουρκικής προελεύσεως λέξη "λουκουμάδες" από την τουρκική λέξη lokma<αραβ. luqma. 
Επειδή στην Κέρκυρα, ευτυχώς, δεν είχαμε τουρκοκρατία, η χρήση του όρου στην τοπική - ελληνική του εκδοχή, όπως την κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας, πρέπει να είναι αυτονόητη για όλους.  
- Τηγανίτες λοιπόν και ΟΧΙ λουκουμάδες!