Δευτέρα 18 Νοεμβρίου 2013

Γλυκοπατάτα, ένα φυτό ευλογημένο, λιτοδίαιτο, με μεγάλη θρεπτική αξία και χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, κατάλληλο για διαβητικούς

ΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝ ΤΗΣ ΓΗΣ ΤΩΝ ΚΥΝΟΠΙΑΣΤΩΝ ΠΟΥ ΕΘΡΕΨΕ ΓΕΝΙΕΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΕΣ
Ήταν πριν πεντακόσια περίπου χρόνια, όταν, οι Ισπανοί κατακτητές, έφερναν μαζί τους ένα καινούργιο φυτό από τη Λατινική Αμερική, ως δώρο για τη βασίλισσα τους, μαζί με τα άλλα λάφυρα. Ήταν οι πρώτες γλυκοπατάτες (πατατόνες), που ήρθαν μ’ αυτόν τον τρόπο στην Ευρώπη, όπως και τόσα άλλα είδη που συμπεριλαμβάνονται σήμερα στη διατροφή μας: την πατάτα, την πιπεριά, το καλαμπόκι, την ντομάτα, κ.λ.π..
Στην Ελλάδα ήρθε με τους Ενετούς κατακτητές, γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα αγαπητή στα Ιόνια νησιά και γενικά στις Ενετικές κτήσεις.
(Σ.Σ. Στην Κέρκυρα το είδος αυτό, ευδοκίμησε στην περιοχή της Χρυσίδας μέχρι τα όρια της Λιμνοθάλασσας Χαλικιόπουλου. Έθρεψε γενιές Κυνοπιαστινών και ήταν ένα από τα πιό σημαντικά προϊόντα της παραγωγής του χωριού. Οι γλυκοπατάτες ή πατατόνες διετίθεντο στην αγορά της πόλης και στα γύρω χωριά ανταλλασσόμενο - ελλείψει χρημάτων - με άλλα προϊόντα. Τώρα η παραγωγή τους είναι πολύ μικρή έως ασήμαντη).
Οι αρχαίοι Ατζέκοι την είχαν ως το σημαντικότερο στοιχείο της διατροφής τους. Στη Λατινική Αμερική, την Αφρική, την Ασία, φτιάχνουν μέχρι σήμερα από τις γλυκοπατάτες ψωμί, αλκοολούχο ποτό, αλλά και χρώμα για να βάφουν κόκκινες τις φυτικές υφαντικές ίνες.
Η γλυκοπατάτα δεν έχει καμιά σχέση με την πατάτα. Είναι εντελώς διαφορετικό φυτό, δεν είναι υπόγειος βλαστός, αλλά βολβός.

Πώς παράγεται

Κατά το μήνα Μάρτιο, οι πατατόνες που έχουν επιλεγεί για φυτό, κατά κανόνα μακρές και σχετικά λεπτές, φυτεύονται με ειδική επιμέλεια σε βραγιές, σε οριζόντια θέση, η μία κοντά και δίπλα στην άλλη (φωτο). Στη συνέχεια καλύπτονται με επιλεγμένο ελαφρύ και πλούσιο σε οργανικά στοιχεία χώμα, και πάνω σ' αυτό απλώνεται ξερό χόρτο, για να στρωθεί τελικά η επιφάνεια της βραγιάς με φυσικό χώμα του χωραφιού, το οποίο συμπυκνώνεται με ελαφρά πίεση.
Η βραγιά, ωστόσο, για να προστατευτεί από τους δύο βασικούς κινδύνους που απειλούν τη γλυκοπατάτα, τη χαμηλή - κάτω από τους 10 βαθμούς - θερμοκρασία, αλλά από το νερό των ισχυρών βροχών, καλύπτεται με ένα νάυλον, το οποίο τοποθετείται σε απόσταση από το χώμα, πάνω σε κλαδιά άγνου (λυγαριάς).



Οι βλαστοί πατατόνας, τέλη Απριλίου στη βραγιά, στον Κάτω Μύλο της Χρυσίδας.
Σε λίγο θα είναι έτοιμοι για μεταφύτευση...
Το φυτό της γλυκοπατάτας, θα χρειαστεί αραιό πότισμα και σύντομα θα "πετάξει" βλαστούς πολλούς βλαστούς οι οποίοι, τα τέλη Μαϊου έως αρχές Ιουνίου, θα μεταφυτευτούν σε λάκκους, σε απόσταση 50 - 70 εκατοστών ο ένας από τον άλλο, στο τελικό κτήμα παραγωγής της γλυκοπατάτας (πατατόνας).
Τα νέα φυτά γρήγορα θα ριζώσουν και ορισμένες από τις ρίζες τους θα μετατραπούν σε πατατόνες με δυνατότητα η παραγωγή ανά ρίζα να ξεπεράσει και το ένα κιλό.
Οι πατατόνες θα είναι έτοιμες να βγουν από τη γη, σε τέσσερις περίπου μήνες, δηλαδή περί τα τέλη Σεπτεμβρίου - αρχές Οκτωβρίου, γιατί επαναλαμβάνουμε, πρέπει να αποφύγουμε τις πολλές βροχές και τις χαμηλές θερμοκρασίες.


Ο καιρός περνά γρήγορα και αρχές Οκτωβρίου, μία εκ των Κυνοπιαστινών παραγωγών, η Ανδρονίκη Πουλημένου, βγάζει από τη γη της Χρυσίδας (στον Παλιόμυλο), τις πρώτες γλυκοπατάτες - πατατόνες, που έχουν πάρει ικανοποιητικό μέγεθος. Το βάρος τους κυμαίνεται από 1 έως 1,2 κιλά ανά ρίζα φυτού.
Οι γλυκοπατάτες θα καθαριστούν από το χώμα, αφήνοντάς το στεγνώσει καλά και θα φυλαχτούν για τρεις περίπου μήνες μακριά από την υγρασία και τις χαμηλές θερμοκρασίες είτε για οικογενειακή κατανάλωση, είτε για πώληση στην τοπική αγορά, σε ικανοποιητικές τιμές.
Λιτοδίαιτο φυτό με μεγάλη θρεπτική αξία
Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς, πώς, ένα τόσο λιτοδίαιτο φυτό, δίνει τόσες βιταμίνες κι ιχνοστοιχεία στον άνθρωπο. Ουσιαστικά δεν θέλει παρά ελάχιστη περιποίηση από τον κηπουρό. Αγαπά τα φτωχά εδάφη, αλλά γίνεται σε οποιοδήποτε έδαφος. Ζητάει λίγο νεράκι, το καλοκαίρι και δε φοβάται εχθρούς. Δεν αρρωσταίνει, δεν χορταριάζει εύκολα, δε χρειάζεται βοτάνισμα. Το μόνο πράγμα που φοβάται είναι το κρύο, οι παγωνιές. Αν προστατευτεί από το κρύο, θα δώσει πλούσιο καρπό, που διατηρείται στην αποθήκη όλο το χρόνο.
Η θρεπτική της αξία την κατατάσσει σ’ ένα από τα πιο πολύτιμα τρόφιμα. Περιέχει βιταμίνη Α, βιταμίνη C, Β καροτένιο, βιταμίνη Β6. Αποτελείται από εύπεπτους υδατάνθρακες και είναι πλούσια σε σίδηρο, ασβέστιο και πολλά άλλα ιχνοστοιχεία. Έχει αντικαρκινική και αντιοξειδωτική δράση. Σταθεροποιεί το γλυκαιμικό δείκτη προσφέροντας ανεκτίμητη βοήθεια στους διαβητικούς. Καθώς το σχήμα της μοιάζει με το πάγκρεας (φωτο δεξιά), θεωρείται ότι ενισχύει τη λειτουργία του. Τέλος, είναι ευεργετική για τη λειτουργία του εντέρου και δεν παχαίνει. Μια μεγάλη γλυκοπατάτα έχει μόνο 140 θερμίδες!
Πώς τρώγεται
Η γεύση και η υφή της θυμίζουν έντονα κάστανο. Τρώγεται βραστή ή ψητή στο φούρνο, ακόμα καλύτερα στο τζάκι. Μαγειρεύεται σε σάλτσες, σε σούπες, συνοδεύει κρεατικά και ψάρια. Τρώγεται σαν πρωινό, σαν ελαφρύ βραδινό, σαν επιδόρπιο, σαν σνακ.
Το πιο σημαντικό είναι ότι αρέσει πολύ στα παιδιά  Έτσι, είναι εύκολο να αντικαταστήσουμε τα έτοιμα, συσκευασμένα και ανθυγιεινά φαγητά, με τα οποία μπουκώνουμε τα παιδιά μας, με ένα δυναμωτικό και υγιεινό σνακ. Με τον τρόπο αυτόν, και γλυτώνουμε ένα σωρό συντηρητικά, χημικές ουσίες, ανθυγιεινά λίπη, αλάτι και ζάχαρη, αλλά και τα παιδιά συνηθίζουν στις απλές και αγνές γεύσεις.
Ακόμα και για τα μωρά είναι ευεργετική η γλυκοπατάτα. Η κρεμώδης υφή της, μπορεί ν’ αντικαταστήσει τις μαλακές παιδικές τροφές, ακόμα και τα φρούτα. Είναι προτιμότερο να τρώνε τα παιδιά μια γλυκοπατάτα, παρά ένα φρούτο εκτός εποχής. Δίνει ενέργεια, δύναμη και ανάπτυξη για το σώμα και τα κόκαλα και σπιντάρει το μυαλό.
Υγιεινές γεύσεις
Αν μάλιστα, αναμείξουμε γλυκοπατάτα με φρούτα εποχής, τότε έχουμε τον τέλειο συνδυασμό. Φτιάξτε στους μικρούς μπόμπιρες την παρακάτω συνταγή και θα με θυμηθείτε.
ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΓΕΜΙΣΤΑ: Παίρνουμε πορτοκάλια, βγάζουμε προσεκτικά την ψίχα, και την κάνουμε χυμό. Ανακατεύουμε τη γλυκοπατάτα λειωμένη σε πουρέ μαζί με το χυμό από τα πορτοκάλια. Προσθέτουμε λίγο βούτυρο και λίγη κρέμα γάλακτος, αν θέλουμε. Γεμίζουμε τα πορτοκάλια και τα ψήνουμε σε μέτριο φούρνο για 15΄. Τρώγεται ζεστό ή κρύο.
Δεν είναι καθόλου δύσκολο να τρώμε εμείς και η οικογένειά μας σωστά και υγιεινά. Δικαιολογίες και τίποτα άλλο είναι, ότι δεν έχουμε χρόνο ν’ ασχοληθούμε με την κουζίνα, ή ότι οι υγιεινές γεύσεις δεν αρέσουν στα παιδιά. Σήμερα που όλοι οι γονείς τρέχουν τραβολογώντας στα κάθε είδους φροντιστήρια και δραστηριότητες τα παιδιά τους, για να τα εφοδιάσουν κατάλληλα για το μέλλον τους, είναι σχήμα οξύμωρο να μην ενδιαφέρονται και  για τη διατροφή τους. Αρκεί να δει κανείς τι προσφέρουν οι σχολικές καντίνες, και θα διαπιστώσει τούτον τον παραλογισμό. Τι καλά που θα ήταν να πουλάνε αυτές οι καντίνες φυσικούς χυμούς φρούτων, υγιεινά σνακ, γάλα, ψωμί και τυρί, ψωμί με μέλι, σπιτικές πίττες, σπιτικά κουλουράκια!...
Κι ακόμα καλύτερα τα σχολειά να έχουν τους δικούς τους κήπους, όπου τα παιδιά θα καλλιεργούν λαχανικά και φρούτα, από τα οποία θα μπορούν να τρώνε κιόλας.
Όσο κι αν φαίνονται ουτοπικά και ανέφικτα όλα αυτά, με την πρώτη ανάγνωση, στην πραγματικότητα είναι απλά και εύκολα, αρκεί να υπάρχει η θέληση. Κι αξίζει τον  κόπο γιατί πρόκειται για τα παιδιά  μας…
Πηγή: Χαρά Σαΐτη (6-10-2009) και πληροφορίες από ντόπιους παραγωγούς

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου