Παρασκευή 21 Ιουνίου 2013

Με λαμπατίνες και Κλήδονα, τ' Αη Γιαννιού στους Κυνοπιάστες

Φωτό από τις λαμπατίνες τ' Αη Γιαννιού Κυνοπιαστών, 23 Ιουνίου 2013
Τα παμπάλαια έθιμα με τις Λαμπατίνες και το λαϊκό δρώμενο του Κλήδονα περιλαμβάνει το διήμερο πρόγραμμα της γιορτής του Αη Γιάννη στους Κυνοπιάστες.
Στο εκκλησιαστικό μέρος, όπως κάθε χρόνο, την παραμονή της γιορτής, Κυριακή 23 Ιουνίου, θα τελεστεί στον εορτάζοντα Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννου, στους Κυνοπιάστες, ο πανηγυρικός εσπερινός, ενώ το πρωί της Δευτέρας 24 Ιουνίου, ανήμερα της γιορτής, που είναι αφιερωμένη στο γενέσιον του Προδρόμου, θα τελεστεί Θεία Λειτουργία μετ’ αρτοκλασίας.
Στο λαϊκό μέρος των εκδηλώσεων, την παραμονή της γιορτής, θ’ ανάψουν κι εφέτος οι τρεις λαμπατίνες, στον προαύλιο χώρο τ’ Αη Γιαννιού, πάνω από τις οποίες θα περάσουν κυρίως οι νέοι και νέες του χωριού, κάνοντας μίαν ευχή, ενώ θ’ ακολουθήσει πλούσιο μουσικοχορευτικό πρόγραμμα.
Το απόγευμα της Δευτέρας, λίγο μετά τις 8 μ.μ., νέες και νέοι του χωριού, θ’ αποδώσουν το παμπάλαιο έθιμο του Κλήδονα, με τίτλο «Ανοίγουμε τον Κλήδονα με τ’ Αη Γιαννιού τη χάρη», στην μικρή πλατεία μπροστά στην εορτάζουσα εκκλησία.
Το λαϊκό δρώμενο θα πλαισιώσει ο Πολυφωνικός Χορός Κυνοπιαστών «Γειτονία» αποδίδοντας λαϊκά δίστιχα τση αγάπης, ενώ ένα νεοπαγές χορευτικό σύνολο του χωριού, στη συνέχεια, θα παρουσιάσει τοπικούς χορούς.

Την επιμέλεια απόδοσης του εθίμου του Κλήδονα έχει η εκπαιδευτικός Ευτυχία Σουρβίνου – Ανυφαντή, τον Πολυφωνικό Χορό συντονίζει ο Γιώργος Ανυφαντής, ενώ το χορευτικό σύνολο επιμελείται ο καθηγητής Φυσ. Αγωγής Νίκος Σουρβίνος.
Φωτό από τις λαμπατίνες των Κυνοπιαστών , Παραμονή τ' Αη Γιαννιού 2012
Θ’ ακολουθήσει και πάλι πλούσιο μουσικοχορευτικό πρόγραμμα με τη συμμετοχή λαϊκής ορχήστρας.

Τι είναι ο Κλήδονας

Η ανάρτηση μικρών αφισών για το έθιμο του Κλήδονα στους Κυνοπιάστες, προκάλεσε ευρεία συζήτηση ανάμεσα σε νέους και νέες του χωριού, για την προέλευση και την ετυμολογία της λέξης αλλά και το ακριβές νόημά της σε σχέση με το έθιμο.
Για να βοηθήσουμε στο διάλογο αυτό μερικά στοιχεία απ' αυτά που βρήκαμε στο διαδίκτυο.

Κλήδονας - ετυμολογία

κλήδονας < μεσαιωνική ελληνική κλήδονας < αρχαία ελληνική κληδών (=μαντικό σημάδι) + -ας < κλέω < κλέος < ινδοευρωπαϊκή (ρίζα)*léwos

κλήδονας αρσενικό
2.   λαϊκό έθιμο που επιβιώνει από την αρχαιότητα και τελείται στις 23 Ιουνίου (παραμονή της εορτής του γενέσιου του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και κοντά στο θερινό ηλιοστάσιο), σύμφωνα με το οποίο αποκαλύπτεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου
Τα μονοκοτυλήδονα  και τα δικοτυλήδονα ανθίζανε στον κάμπο  
σου το 'χαν πει στον κλήδονα και σμίξαμε φιλήδονα τα χείλη μας, Μαλάμω! 
(Γιώργος Σεφέρης, Δημοτικό τραγούδι, από τη συλλογή Στροφή)

Εκφράσεις
·        αυτά τα λεν στον κλήδονα: λόγια ψεύτικα, υπερβολικά και ανόητα



Ο Κλήδονας - Πανάρχαιο έθιμο
 Λείψανον της λατρείας του ηλίου

Ο ΟΜΗΡΟΣ ΤΟΝ ΑΝΑΦΕΡΕΙ - ΚΑΙ Ο ΑΙΣΧΥΛΟΣ ΣΤΟΝ "ΠΡΟΜΗΘΕΑ ΔΕΣΜΩΤΗ" - ΚΛΗΔΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΓΟΤΑΝ Ο ΔΙΔΟΜΕΝΟΣ ΧΡΗΣΜΟΣ - ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΚΑΙ ΤΗ ΡΩΜΗ ΥΠΗΡΧΕ ΤΟ ΕΘΙΜΟ - ΠΩΣ ΠΡΟΗΛΘΕ ΤΟ ΠΗΔΗΜΑ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ

Ο κλήδονας είναι πανάρχαιο έθιμο. Το γνωρίζομε από τον Όμηρο και τη Ρώμη ως ένα μέσο μαντικής χαριτωμένο. Στους αρχαίους πραγματικά μάντευαν από τις τυχαίες φωνές, τους τυχαίους λόγους ορισμένες περιστάσεις. Αυτές οι φωνές είχαν θέση χρησμών. Υπήρχαν μάλιστα, όπως στη γενική μαντική, και μάντεις που λέγονταν κληδονιστές ή κληδονιστικοί, επιτήδειοι να εξηγούν τις μαντείες "από κληδόνων" - φωνών δηλαδή - όπως υπήρχαν και εκείνοι που εξηγούσαν τους οιωνούς, τα ονείρατα κλπ.
Κληδονισμός και σήμερα κλήδονας λέγονταν ο χρησμός που δίδονταν μ' αυτού του είδους την μαντική. Στον καιρό του Ομήρου πολύ τον μεταχειρίζονταν τον κλήδονα. Τον αναφέρει δυο φορές. Οι ποιητές επίσης τον μεταχειρίζονταν.
Ο Αισχύλος στον "Προμηθέα Δεσμώτη", αναφέρει τον κλήδονα με όσα λέγει στο χορό των ωκεανίδων νυμφών:

Τρόπους δε μαντικής εστοίχισα
κάκρινα πρώτος εξ ονειράτων α χρη
ύπαρ γενέσθαι κληδόνας δε δυσηκρίτους
εγνώρισ' αυτοίς...

Θα ημπορούσε κανείς πολλά να δώση δείγματα από τ' ανέκδοτα των αρχαίων κληδονίσματα, αλλ' αυτά είναι αρκετά.

Την μαντική λοιπόν αυτή "την από κληδόνων" σε πλείστες πολιτείες ελληνικές, χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι. Στη Σμύρνη, στη Ρώμη υπήρχε το έθιμον αυτό και τ' αναφέρουν οι συγγραφείς. Υπήρχε και τη βυζαντινή περίοδο, αλλά ο Χρυσόστομος κατακρίνει τους κληδονισμούς, τους οιωνισμούς, τις μαντείες, τις επωδές, τις γητειές και τα παρόμοια, απορρίπτοντάς τα ως δεισιδαιμονίες.

Ο σημερινός κλήδονας είναι πανελλήνιο έθιμο. Στη Θράκη, Μακεδονία, Θεσσαλία, Στερεά, νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου, Κρήτη και Πελοπόννησο, παντού τελείται το έθιμο με φωτιές και πηδήματα. Τόσον ωραίο είναι το έθιμο ώστε έχουμε και περιηγητικά κείμενα του 18ου αιώνος, που περιγράφουν το ποιητικό τούτο έθιμο με ευλάβεια, περισώζοντας και ανάλογα δίστιχα.
Στο Voyage Litteraire en Grece 1775 έχουμε ένα τέτοιο κείμενο. Σαν να 'ναι γραμμένο σήμερα "Την παραμονή της ωρισμένης ημέρας, για τον κλήδονα, δυο κόρες μαζεύουν από την ομήγυρη που πρόκειται να συμμετάσχη, από ένα μικρό αντικείμενο... κλπ".
Νομίζεις διαβάζοντάς το πως βρίσκεσαι σε σημερινή τελετή του εθίμου. Ο Γάλλος περιηγητής μαγεμένος εκθειάζει το έθιμο ως πολύ ποιητικό και χαριτωμένο.

Η γιορτή αυτή συμπίπτοντας με το θερινό ηλιοστάσιο φαίνεται πως κι αυτή είναι λείψανο της παλαιοτάτης λατρείας του ηλίου, γιατί σε πολλά μέρη τη λένε "Τ' Αγιαννιού του λιοτροπιού".
Σ' όλη την Ελλάδα, στο πανελλήνιο, συνηθίζουν να ανάβουν πολύπληθείς πυράς – λαμπατίνες τις λέμε στην Κέρκυρα - που πηδούν πάνω τους παιδιά, νέοι, νέες, γέροντες, κάνοντας μιαν ευχή, είτε χορεύουν ψάλλοντας διάφορα τραγούδια.
Τούτο γίνεται όπως ξέρουμε σ' όλους τους ευρωπαϊκούς λαούς. Αυτή η διάδοση του εθίμου και σε λαούς, που συναμεταξύ τους διαφέρουν στην καταγωγή και τις παραδόσεις, καταδείχνει πως το έθιμο είναι πανάρχαιο. Το πήδημα της φωτιάς προήλθε από τη γνώμη ότι "τα συμβαίνοντα αυτοίς δυσχερή κατακαίεσθαι και ετέροις αγαθοίς επιτυγχάνειν".
Ο Ζωναράς αποκαλεί τις αναπτόμενες φωτιές και τα πηδήματα "έθη ελληνικά τε και εθνικά". Ο Βαλσαμών τ' ανάγει στους Έλληνας και Ιουδαίους. Ο Οβίδιος μαρτυρεί πως στην επέτειο της κτίσεως της Ρώμης, περνούσαν τα ζώα τα σπιτικά πάνω από φωτιές για να τα φυλάξη από δυστυχήματα. Οι Χαναναίοι κατά τη Βίβλο άναβαν φωτιά και την πηδούσαν για να καθαριστούν, όπως και σήμερα, αυτά τα βεβαιώνει ο Ν. Πολίτης στα "Σύμμικτά" του.
 Σήμερα ο κλήδονας είναι πανελλήνιο έθιμο γνωστότατο και κοινότατο μέσο μαντικής για τα κορίτσια, που επιζητούν να μαντεύσουν κάθε τέτοια εποχή τη μελλοντική τους ευτυχία, κυρίως την αποκατάστασή τους και το γάμο τους. Και γίνεται το έθιμο αυτούσιο παντού στις 23-24 Ιουνίου, όπως το ξέρουμε.
 Έτσι βγάζοντας τα σημάδια από το αγγείο εκφωνούνται δίστιχα ιαμβικά, που αποκαλύπτουν τους πόθους και τις επιθυμίες των κοριτσιών για το μέλλον. Σε κάθε βγάλσιμο του σημαδιού και την εκφώνηση του δίστιχου, αναζητούνται συμπεράσματα ανάλογα με την προτίμηση της κάθε μιας. Ο κάτοχος του σημαδιού βγαίνει ευχαριστημένος ή λυπημένος ανάλογα με το δίστιχό του. Μια γεροντοκόρη μπορεί ν' ακούση τα εξής:

- Έναν καιρό ήμουν άγγελος τώρα αγγελέθουν άλλοι
στις βρύσες πό' πινα νερό, τώρα το πίνουν άλλοι.

Μια απελπισμένη που καταριέται μπορεί ν' ακούση το εξής:

- Βουνά μην πρασινίζετε και δέντρα μην ανθείτε
αν μαραθή η αγάπη μου και σεις να μαραθήτε.

Τα δίστιχά μας που είναι χιλιάδες χιλιάδων, τα κατέταξεν ο Ν. Πολίτης και τα χώρισε σε παινέματα, σ' ερωτικά, της αγάπης, σ' αλληγορικά, σε καημού και βασάνων, σε κατάρες, σε τεχνάσματα αγάπης, σε γνωμικά κλπ. 
Η συλλογή τους, που είναι κολοσσιαία, αποτελεί ένα θησαυρό ανεκτίμητο, απ' όπου αναδείχνεται η ποιητική διάθεση του λαού μας, η ποιητική έξαρση και ενέργεια και γλωσσοπλαστική αρετή μας.

- Δεντρί του παραδείσου είναι το μπόγι σου
και της κανέλλας τ' ανθί, το σόγι σου.

- Ώμορφα παλληκάρια μου τη νειότη σας χαρήτε
γιατί θα 'ρτ' ένας καιρός που θα τη στερηθήτε.


Η μοσχοβολιά του ποιητικού περιβολιού του ελληνικού λαού δεν έχει αντίκρυσμα, όπως και η μετρική και η ρυθμική εντέλεια.

Κυριακή 16 Ιουνίου 2013

Οι τελευταίες μικροεκκρεμότητες στο κτίριο της Φιλαρμονικής Κυνοπιαστών

Στην φάση των τελευταίων μικροεκκρεμοτήτων βρίσκεται η ανακατασκευή του κτιρίου της Φιλαρμονικής Κυνοπιαστών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών μηχανικών που είδαν το κτίριο, οι απομένουσες εργασίες όλων των κατηγοριών, με μια εντατική προσπάθεια ενός 10ημέρου, θα μπορούσαν να ολοκληρωθούν.
Με την ολοκλήρωση της «τρέχουσας» προς το τέλος της εργολαβίας, αναδείχτηκαν ωστόσο, μια σειρά μικρών προβλημάτων και αναγκών, για την αντιμετώπιση των οποίων χρειάζεται μια νέα συμπληρωματική εργολαβία.
Στην εργολαβία αυτή, που ετοιμάζεται σε μελετητικό επίπεδο, προβλέπεται να αντιμετωπιστούν κυρίως θέματα ηχητικής της αίθουσας εκδηλώσεων και του αιθρίου του ορόφου, η σκίαση και ο φυσικός εξαερισμός επίσης της αίθουσας του αιθρίου, ειδικές κατασκευές στην υποστέγη για τη διαμόρφωση χώρων φύλαξης μουσικών οργάνων και στολών κ.α. παρόμοια.
Την Κυριακή 16 Ιουνίου 2013, το κτίριο της Φιλαρμονικής Κυνοπιαστών επισκέφτηκε ο μελετητής του έργου, αρχιτέκτων – μηχανικός Αρσένης Ρίγγας, που είχε την ευκαιρία να ενημερωθεί επί τόπου, για τα εκκρεμή ζητήματα και τις αναγκαίες συμπληρωματικές κατασκευές, από τον Πρόεδρο της Φιλαρμονικής Αντώνη Ν. Πουλημένο, τον Γραμματέα Σπύρο Α. Πουλημένο και το μέλος του Δ.Σ. Δημήτρη Ζερβό, παρουσία και του πρώην Νομάρχη Στέφανου Πουλημένου.
Ο κ. Ρίγγας ετοιμάζει αυτές τις μέρες, τη μελέτη των συμπληρωματικών εργασιών, έτσι ώστε να κατατεθεί έγκαιρα η σχετική πρόταση στην Περιφέρεια Ι.Ν. για χρηματοδότηση από τα διαθέσιμα υπόλοιπα του ΕΣΠΑ.

Και για τον κινητό εξοπλισμό

Στην ίδια φάση προετοιμασίας βρίσκεται και η μελέτη για τον κινητό εξοπλισμό του κτιρίου, που επίσης θα υποβληθεί στην Περιφέρεια Ι.Ν. για χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ. Ο εξοπλισμός αναφέρεται σε έπιπλα, συσκευές ήχου και εικόνας καθώς και ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τα συναφή, που θα επιτρέψουν να λειτουργήσει το κτίριο κάτω από τους πλέον σύγχρονους όρους και σε άνετες συνθήκες.

Συνάντηση με τον Αντιπεριφερειάρχη

Για την επιτάχυνση των ρυθμών ολοκλήρωσης των κατασκευαστικών εκκρεμοτήτων στην τρέχουσα εργολαβία, ο Πρόεδρος και μέλη του Δ.Σ. της Φιλαρμονικής, επισκέφτηκαν την Πέμπτη 13 Ιουνίου 2013, τον Αντιπεριφερειάρχη Κέρκυρας Χρήστο Σκούρτη και του ζήτησαν  να παρέμβει αποφασιστικά προς τους εργολάβους, προκειμένου να μη χρειαστεί νέα παράταση στην εκτέλεση του έργου, για το οποίο έχουν δοθεί διαδοχικές παρατάσεις, η τελευταία από τις οποίες, λήγει στις 30 Ιουνίου.
Ο κ. Σκούρτης αναγνώρισε την ανάγκη άμεσης ολοκλήρωσης της εργολαβίας και προς το σκοπό αυτό, κάλεσε τους εκπροσώπους της κοινοπραξίας των αναδόχων, σε σύσκεψη στο γραφείο του Αντιπεριφερειάρχη, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της Φιλαρμονικής, την Τρίτη 18 Ιουνίου 2013.

Ο Γραμματέας της Αναγνωστικής

Το ανακατασκευαζόμενο κτίριο της Φιλαρμονικής Κυνοπιαστών, είχε την ευκαιρία να δει από κοντά και ο Γραμματέας της Αναγνωστικής Εταιρείας Κέρκυρας, Δημήτρης Ζυμάρης, που έκανε οικογενειακώς επίσκεψη γνωριμίας στο χωριό, προσκεκλημένος του πρώην Νομάρχη Στέφανου Πουλημένου. Η οικογένεια Ζυμάρη επισκέφτηκε την εκκλησία της Παναγίας και ενημερώθηκε για την ιστορίας της, τον αρχιτεκτονικό της διάκοσμο, τις εικόνες και τα κειμήλιά της, είδε και ενημερώθηκε για το Μουσείο της Ελιάς «Δονάτος Παϊπέτης» και περιηγήθηκε στα γραφικά δρομάκια των Κυνοπιαστών.

Με τον Αντιπεριφερειάρχη

Την Τρίτη 18 Ιουνίου, πραγματοποιήθηκε η προγραμματισμένη σύσκεψη στο γραφείο του Αντιπεριφερειάρχη Χρ. Σκούρτη, όπου συμμετείχαν ο Προέδρος της Φιλαρμονικής, Αντώνης Πουλημένος, εκ μέρους της αναδόχου κοινοπραξίας, οι κ.κ. Αντώνης Ασωνίτης και Γιώργος Γλυκιώτης και τέλος, η επιβλέπουσα του έργου Μίλκα Αργυρού, με αντικείμενο την ταχεία ολοκλήρωση της τρέχουσας εργολαβίας.
Η απόφαση στην οποία κατέληξαν τα ενδιαφερόμενα μέρη είναι το έργο να ολοκληρωθεί μέσα στον επόμενο μήνα.
Πριν τη σύσκεψη, με τον αντιπεριφερειάρχη συναντήθηκαν ο Πρόεδρος της Φιλαρμονικής και ο αντιπρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας Κυνοπιαστών, Σπύρος Αλαμάνος (φωτο). Στη συνάντηση το "παρών" έδωσε και ο Δημοτικός Σύμβουλος Μάκης Ανυφαντής.



Σάββατο 8 Ιουνίου 2013

Οι εκδηλώσεις του καλοκαιριού στους Κυνοπιάστες

Η Παιδική Χορωδία Κυνοπιαστών  (φωτο 2012), μπροστά στον Αη Γιάννη
Τρεις εκδηλώσεις είναι ως τώρα προγραμματισμένες για το δίμηνο Ιουλίου – Αυγούστου 2013, στους Κυνοπιάστες, αποκλειστικά από το καλλιτεχνικό δυναμικό του χωριού.
Πρόκειται κατά σειρά για:
  1. Την καθιερωμένη συναυλία: α) της Παιδικής Χορωδίας της Ενορίας Υ.Θ. Ελεούσας Κυνοπιαστών, που θα δοθεί στο προαύλιο της εκκλησίας της Παναγίας, την Κυριακή 14 Ιουλίου, σε διεύθυνση Δήμητρας Καλογεροπούλου και β) της Κιθαράτας των Κυνοπιαστών σε διεύθυνση Σπύρου Μερτύρη, στον ίδιο χώρο, την ίδια μέρα.
  2. Την βραδιά κερκυραϊκής λαϊκής μουσικής παράδοσης με τον Πολυφωνικό Χορό Κυνοπιαστών «Γειτονία», το βράδυ της  Κυριακής 11 Αυγούστου. Την «Γειτονία» που λειτουργεί στο πλαίσιο της Εστίας Ιστορίας και Πολιτισμού «Γρηγόρης & Κώστας Δαφνής», συντονίζει ο Γιώργος Ανυφαντής.
  3. Το ανέβασμα της αρχαιοελληνικής κωμωδίας «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη, από την ερασιτεχνική θεατρική ομάδα νέων (μαθητών –τριών γυμνασίου και λυκείου) των Κυνοπιαστών, την Τρίτη 13 Αυγούστου, με την επιμέλεια της δασκάλας Έφης Σουρβίνου – Ανυφαντή.
Οι καθιερωμένες συναυλίες του Παιδικού Τμήματος και της Μπάντας της Φιλαρμονικής Κυνοπιαστών, στο χωριό, δεν θα γίνουν φέτος, λόγω πένθους για την απώλεια του αξέχαστου Αρχιμουσικού της, Γιώργου Αρκούδη.

Η Φιλαρμονική ωστόσο θα δώσει μία συναυλία στο πάρκο της πάνω Πλατείας στην πόλη της Κέρκυρας, περί τα τέλη Αυγούστου, όπως τα προηγούμενα δύο χρόνια.