Η λιτανεία στην Παναγία του Χανά, στην εκπομπή "Κερκυραίων Δρώμενα"

TO IΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΚΗΣ ΛΙΤΑΝΕΙΑΣ  ΣΤΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΞΩΚΛΗΣΙ ΤΟΥ ΚΑΡΤΑΝΟΥ

Το πανέμορφο ξωκλήσι της Παναγίας του Χανά, στο κτήμα Καρτάνου, έχει την τιμητική του την Κυριακή του Θωμά

O Σπύρος Σκορδίλης με την κάμερα πάντα μαζί του

Η γραφική λιτανεία της Ανάστασης, από τους Κυνοπιάστες στο ξωκλήσι της Παναγίας του Χανά, στο κτήμα του Καρτάνου, θα προβληθεί από το Corfu Channel, την Κυριακή του Θωμά, στις 4 το απόγευμα, στο πλαίσιο της εκπομπής "Κερκυραίων Δρώμενα" του άξιου Κυνοπιαστινού τηλεοπτικού παραγωγού Σπύρου Σκορδίλη.
Στην εκπομπή αυτή, μιλούν μικροί και μεγάλοι Κυνοπιαστινοί και ο εφημέριος του χωριού για τη λιτανεία, το ιστορικό της καθιέρωσής της, τη συμμετοχή της Φιλαρμονικής και το αναστάσιμο μήνυμα που μεταφέρεται στην ύπαιθρο, σ' έναν τόπο φορτωμένο ιστορικές μνήμες.
Η παρουσίαση της λιτανείας στου Χανά, καλύπτει τη μισή εκπομπή του Σπύρου Σκορδίλη. Η άλλη μισή είναι αφιερωμένη στη μοναδικής γραφικότητας και άκρως ενδιαφέρουσα λιτανεία της ενορίας της Υ.Θ. Οδηγήτριας Βιρού, στο Ποντικονήσι, μέσω Βλαχέραινας.
Η εκπομπή θα προβληθεί σε επανάληψη από το Corfu Channel, την Τετάρτη 25 Απριλίου 2012, στις 11 το βράδυ.

Το ιστορικό της λιτανείας

1969. Η λιτανεία επιστρέφει από την Παναγία του Χανά, συνοδευόμενη
από τη νεοσυσταθείσα Φιλαρμονική Κυνοπιαστών, χωρίς ακόμη στολές.

Η λιτανεία της Ανάστασης από την εκκλησία της Υ.Θ. Ελεούσας των Κυνοπιαστών στο ξωκλήσι της Παναγίας του Χανά, την Κυριακή του Θωμά, καθιερώθηκε το 1953, τέσσερα μόλις χρόνια μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου της περιόδου 1946 - 1949. Την πρωτοβουλία είχαν δραστήριοι και ανήσυχοι συγχωριανοί, που δραστηριοποιούνταν στον Φιλοπρόοδο Μορφωτικό Σύλλογο του χωριού, (δεν υπάρχει πιά), αλλά και στελεχών της Χορωδίας και της Ενορίας των Κυνοπιαστών.
Γιατί όμως η επιλογή της Παναγίας του Χανά για τη δεύτερη (η πρώτη είναι αυτή προς την Αγ. Κυριακή της Χρυσίδας) αναστάσιμη λιτανεία;
Η απάντηση παραπέμπει στη σχέση που είχε μεγάλη μερίδα κατοίκων των Κυνοπιαστών, με το φέουδο (μεγάλη έκταση κτημάτων) της αρχοντικής οικογένειας Καρτάνου. Επρόκειτο για σχέση αγροτών - καλλιεργητών γης - που η ιδιοκτησία ανήκε στην φεουδαρχική οικογένεια.
Το 1953 είχαν περάσει μόλις 40 χρόνια από την αγροτική μεταρρύθμιση την οποία αποφασιστικά  προώθησε ο Κωνσταντίνος Ζαβιστιάνος ως πρόεδρος της Ελληνικής Βουλής, που με το νόμο ΔΝΔ/1912 απέδωσε την κυριότητα των κτημάτων των φέουδων, "σε εκείνους που τα όργωναν και τα πότιζαν με τον ιδρώτα τους".

Σχέδιο (επιπεδογράφημα) των κτημάτων Καρτάνου (Τerre di Mattio Quartano) του 1771. Δεξιά στο μέσο ο λόφος με το σημερινό ξωκλήσι της Παναγίας του Χανά. ("Κερκυραϊκές Αρχοντικές Αγροικίες" - Κ.Δ. Καραμούτσου - Τόμος Β΄)

Οι μνήμες όμως με το χώρο του Καρτανικού και το μικρό εκκλησάκι της Παναγίας του Χανά, εξακολουθούσαν να είναι ζωντανές στο χωριό, καθώς το 1953 ήταν εν ζωή αυτοί που το 1912, από απλοί εργάτες γης, έγιναν ιδιοκτήτες της. Και αναφερόμαστε σε εκατοντάδες κτήματα, σε συνολική έκταση περίπου 2.000 στρεμμάτων, από του Ποντή και του Τσουκιά έως τον Κάμπο.
Η οικογένεια Καρτάνου όμως ήταν συνδεδεμένη με τους Κυνοπιάστες, όχι μόνο με τα χτήματα που καλλιεργούσαν οι κάτοικοι του χωριού για 5 περίπου αιώνες και το γεγονός ότι στου Καμωνά είχαν την εξοχική τους κατοικία, αλλά και από την ενεργό ανάμειξη στα της ζωής της τοπικής ενορίας.

Απόσπασμα από το Βιβλίο Ταμείου (1721)

Από τα κατάστιχα της εκκλησίας της Υ.Θ. Ελεούσας των Κυνοπιαστών, προκύπτει ότι στις 8 Μαρτίου του 1721, εκατό χρόνια πριν την Ελληνική Επανάσταση, ο Ιωάννης Καρτάνος γίνεται "κουβερναδόρος", δηλαδή κυβερνήτης - πρόεδρος του Εκκλησιατικού Συμβουλίου θα λέγαμε σήμερα - της ενορίας. Μ΄αυτήν την ιδιότητα πρωταγωνιστεί στην ανακατασκευή και επέκταση της κεντρικής εκκλησίας της Παναγίας, χρηματοδοτώντας "από σολδία εδικά του", όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, το όλο έργο μετά από σχετική παράκληση των Επιτρόπων, ουσιαστικά δε του χωριού.
Να σημειωθεί ότι η εκκλησία τη Παναγίας, που τον 16ο αιώνα αναφέρεται ως κτητορική της οικογένειας Σκόρτση, τον επόμενο αιώνα περνάει στην κυριότητα της οικογένειας Αγαπητού, που δεν υπάρχει πιά. Στα 1686, η οικογένεια Αγαπητού δωρίζει την εκκλησία "στην κοινότητα των κατοίκων του χωρίου". 
Πρόκειται για ένα εκκλησάκι που δεν καλύπτει τις ανάγκες του αυξανόμενου τότε, πληθυσμού των Κυνοπιαστών κι έτσι, 35 χρόνια μετά τη δωρεά - το 1721 - ο Ιωάννης Καρτάνος, της οικογένειας στην ιδιοκτησία της οποίας ήταν και το ξωκλήσι της Παναγίας του Χανά, προχωρούσε στην πρώτη καταγεγραμμένη ανοικοδόμηση της εκκλησίας της Υ.Θ. Ελεούσας.

Αυτή είναι συνοπτικά, η παμπάλαιη σχέση που συνδέει τους Κυνοπιάστες με το ξωκλήσι της Παναγίας του Χανά, ιδιοκτησίας σήμερα των κληρονόμων της αρχοντικής οικογένειας Καρτάνου, η οποία έχει εκλείψει.


Κυριακή του Θωμά του 1969. Κυνοπιαστινοί, ποζάρουν καμαρωτοί στο φωτογραφικό φακό, στο χώρο μπροστά στο ξωκλήσι της Παναγίας του Χανά.